Testy alergiczne

Podstawowe narzędzie diagnostyczne w alergologii.

Przeprowadzamy testy:

SKÓRNE

-Punktowe – badane alergeny w postaci kropli są nakładane na skórę przedramion. Jednorazowy nożyk o długości ostrza około 1mm. służy do nakłucia powierzchownej warstwy naskórka. Zdecydowana większość pacjentów odczuwa tylko bezbolesne delikatne ukłucie. Po 15 min. oceniamy reakcję skórną (bąbel), która jest wykładnikiem alergii.

-Nakłucie przez nakłucie – odmiana testów punktowych. Pacjent przynosi do Centrum zestaw produktów pokarmowych. Testy polegają na nakłuciu pokarmu ( np. owocu) i nakłuciu skóry. Testy te są bardziej czułe od testów punktowych w wykrywaniu alergii pokarmowej.

-Śródskórne – w naszym Centrum służą do wykrywania nietolerancji / alergii na niesterydowe leki przeciwzapalne i leki służące do znieczuleń miejscowych (np. w stomatologii). Pozwalają nam na „wytypowanie” leków bezpiecznych dla pacjenta. Polegają na śródskórnym wprowadzeniu serii małej objętości leku badanego (0,05 ml), w określonym rozcieńczeniu. Reakcja alergiczna pojawia się w postaci bąbla / obrzęku / rumienia.

-Płatkowe – służą do wykrywania alergii kontaktowej typu późnego (po 48h). Podstawowe narzędzie diagnostyczne w alergicznym kontaktowym zapaleniu skóry i w wyprysku. W zestawie diagnostycznym znajdują się alergeny będące składnikami: metali (np. nikiel, chrom), gumy, żywic epoksydowych, kosmetyków, substancji zapachowych, środków konserwujących, maści i kremów stosowanych w dermatologii, kropli okulistycznych, substancji stosowanych w stomatologii i ortopedii. Testy polegają na założeniu na plecach odpowiednich plastrów, pod którymi znajdują się badane alergeny. Pacjent przychodzi do Centrum 4 dni w tygodniu. W czasie wizyt odczytujemy i interpretujemy odczyny skórne.

TESTY TZW. „Z KRWI”

Polegają na pobraniu małej objętości krwi żylnej i ocenie poziomu przeciwciał w surowicy. W przeciwieństwie do testów skórnych mogą być wykonywane bez odstawienia leków przeciwalergicznych, w okresie zaostrzenia choroby alergicznej (np. w szczycie pylenia roślin).

-IgE - swoiste (pojedyncze alergeny) - posiadamy w zestawie przeszło 500 alergenów pokarmowych, inhalacyjnych ( pyłki, pleśnie, sierści, roztocze kurzu). Wykonujemy też oznaczenia IgE na leki przeciwbólowe, przeciwzapalne i antybiotyki.

-IgE - panele alergenowe – obejmują około 20 alergenów najczęściej odpowiedzialnych za alergizację człowieka. W sytuacjach szczególnych wynik możemy uzyskać w ciągu 3 godzin.

DIAGNOSTYKA MOLEKULARNA W ALERGOLOGII:

W przypadku gdy tradycyjna diagnostyka alergologiczna /oparta na testach skórnych i oznaczaniu sIgE/ jest niewystarczająca przystępujemy do diagnostyki molekularnej.

Aby zrozumieć ten tekst należy zapoznać się ze znaczeniem wyrażeń tu stosowanych.

Alergia, choroba alergiczna - nadwrażliwość na powszechnie występujące w środowisku człowieka.

Alergeny - (substancje uczulające) wziewne (powietrzno pochodne) lub/i pokarmowe prowadząca do rozwoju jednej lub kilku chorób alergicznych takich jak:

• alergicznego nieżytu nosa, spojówek,
• astmy oskrzelowej,
• atopowego zapalenia skóry,
• ogólnoustrojowej reakcji (anafilaksji).

Ten typ nadwrażliwości jest związany z nadprodukcją przeciwciała klasy IgE, które wykrywamy w krwi pacjenta.

Dotychczas wykrywaliśmy przeciwciała IgE przeciwko źródłom alergenowym.

Obecnie potrafimy wykrywać te przeciwciała przeciwko komponentom alergenowym.

W części przypadków klasyczna alergologiczna diagnostyka nie jest w stanie wyjaśnić nam złożonych zjawisk reakcji krzyżowych pomiędzy różnymi źródłami alergenowymi.

Źródła alergenowe są mieszanką wielu komponent alergenowych o różnym znaczeniu klinicznym dla pacjenta. Wyjaśnimy to na przykładach.

Pyłek powszechnie alergizującej brzozy jest źródłem alergenowym składającym się z kilku komponent alergenowych, z których najistotniejsze są dwa: Bet v 1 i Bet v 2.

Są to naukowe kody pochodzące od nazwy łacińskiej brzozy brodawkowatej /Betula verrucosa/. Co się za nimi kryje?

Bet v 1 jest komponentem alergenowym potwierdzającym nam rzeczywistą alergię na pyłki drzew z rodziny brzozowatych /brzoza, olcha, leszczyna, grab/. Należą do większej grupy Fagaceae /wraz z dębem -Que a 1, bukiem -Fag s 1, kasztanowcem/

Bet v 1 jest białkiem /tzw. białko PR -10 Pathogenesis - related proteins/ występującym w wielu pokarmach roślinnych takich jak: jabłko, marchew, brzoskwinia, seler, kiwi, orzech ziemny, soja, truskawki, wiśnia, morela.

Białka /PR-10/

Pełnią rolę ochronną u roślin. Chronią je przed tzw. stresem środowiskowym /infekcje, skrajne temperatury, powodzie, UVB/. Jedna z hipotez zakłada, iż wysoki poziom tych białek w roślinach uprawnych jest odpowiedzialny za ich wysoką alergenowość.

U pacjentów może wystąpić zespół pyłkowo - pokarmowy pod postacią tzw. zespołu alergii jamy ustnej. Pokarmy te są wrażliwe na działanie temperatury i dlatego gotowana żywność jest z reguły dobrze tolerowana. Potwierdzenie uczulenia na Bet v 1 jest koronnym wskazaniem do immunoterapii swoistej /odczulania/. Zupełnie jest inaczej gdy mamy uczulenie na Bet v 2. Ten komponent alergenowy zawarty w pyłku brzozy jest białkiem o nazwie profilina /Actin-binding protein/. Białko to szeroko występuje w królestwie roślin, nawet nie spokrewnionych z sobą gatunkowo. Po zjedzeniu np. pomidora, melona, banana, cytrusów, może wystąpić nawet ciężka reakcja alergiczna. Uczulenie na profilinę jest wskaźnikiem reakcji krzyżowych pomiędzy pyłkami, pokarmami, lateksem /hevea brasiliensis Hev b 8/.

Źródła profiliny:

Pyłki brzozy/Bet v 2/, traw /Ph p 12/, bylicy /Art v 4/

pokarmy: jabłko /Mal d 4/, marchew /Dau c4/, pomidor /Lyc e 1,2/, seler /Api g 4/, kiwi, banan (Mus xp 1),melon /Cuc m 2/, brzoskwinia/Pru p 4/, gruszka /Pyr c 4/, wiśnia /Pru av 4/, mak, pieprz, ananas Ana c 1, soja/Gly m 3 /.

Polkalcyny

Białka wiążące wapń /CBP-calcium binding proteins/ są komponentami alergenowymi występującymi w pyłkach brzozy /Bet v 4, 3 /i pyłkach traw /Ph p 7-Phleum pratense/. Wskazują na reakcje krzyżowe pomiędzy tymi roślinami. Nie występują w pokarmach.

Inne źródła alergenowe polkalcyny:

Olcha/Aln g4-Alnus glutinosa- ang, Alder/, Grab/Car b-Carpinus betulus, Hornbeam/, Jesion wyniosły/Fra e 3-Fraxinus exelsior-ang.Ash/, Jałowiec/Jun o 4-Juniperus oxycedrus-angPrickly juniper/, Oliwka/Ole e 3,8-Olea europea -ang.Olive/, Bez lilak/Syr v 3-Syringa vulgaris -ang.Common lilac/, Trawy/Cyn d 7-Cynodon dactylon- ang. Bermuda grass/

Chwasty: Ambrozja/Amb a - Ambrosia artemisifolia-ang.Short ragweed/, Bylica/Art v -Artemisia vulgaris -ang.Mugwort/; Rzepa/Bra n -Brassica napus -ang.Rapeseed/ /Bra r-Brasica rapa-ang.Turnip/, Komosa/Che a- Chenopodium album -ang Goosefood/, Pomurnik/Par j - Parietaria judaica -ang.Pellitory/.

Tropomiozyna

Tropomiozyna jest komponentem alergenowym w włóknach mięśniowych skorupiaków /krewetek Penaeus aztecus, P.indicus, P. monodon - Pen a 1, Pen i 1, Pen m 1/, roztoczy kurzu domowego /Der p10 Dermatophagoides pteronyssinus/, karaluchów/Bla g 7- Blatella germanica/, pasożytów mogących występować w surowym mięsie ryb /Anisacis simplex - Ani s 3/.

Albumina surowicza

Albumina surowicza /serum albumin/jest komponentem alergenowym występującym w wielu organizmach zwierzęcych nie spokrewnionych ze sobą gatunkowo odpowiedzialną za reakcje krzyżowe pomiędzy nimi. Źródła alergenowe to: kot /Fel d 2 - Felis domesticus/, pies/Can f 3 -Canis familiaris/, koń / Eq c 3- Equus caballus/, świnia / Sus s PSA /, jajo kurze / Gal d 3 - Gallus domesticus - Livetyna/, mleko krowie / Bos d 6 -Bos domesticus /, mięso kurczaka, mięso wołowe.

Parwalbumina

Parwalbumina -Główny komponent alergenowy ryb. Należy do białek wiążących wapń. Swoisty dla karpia /Cyp c 1-Cyprinus carpio/ i dla dorsza /Gad c 1 -Gadus callarias/. Jednocześnie nieswoisty komponent alergenowy dla wielu gatunków ryb i płazów. Groźne dla życia reakcje alergiczne mogące wystąpić po spożyciu gotowanego mięsa ryb /termostabilność białka/.

Białka PR-14-LTP

Białko transportowe lipidów / LTP -Lipid transfer proteins/.

Ciężar właściwy 10- 30 kDa. Uczestniczą w transporcie lipidów oraz w mechanizmach obronnych roślin.

Nieswoisty komponent alergenowy odpowiedzialny za groźne dla życia reakcje anafilaktyczne dla osób uczulonych.

Źródła alergenowe:

Pyłki: Bylicy / Art v 3 - Artemisia vulgaris/, oliwki / Ole e 7 -Olea europea/, chwast Paretaria ang.Wall pellitory/ Par j 1,2-Parietaria judaica/.

Pokarmy: brzoskwinia /Pru p 3 -Prunus persica/, orzech laskowy/ Cor a 8-Corylus avellana, orzech ziemny/Ara h 9 - Arachis hypogaea/, jabłko/Mal d 3, gruszka /Pyr c 5, morela, śliwka, wiśnia, jęczmień, groch, soczewica, kapusta, marchew, seler, soja, pszenica, brokuły, kukurydza, pietruszka, koper, słonecznik, pomidory.

Ciężkie reakcje alergiczne mogą pojawiać się po zjedzeniu owoców, warzyw nie spokrewnionych gatunkowo, mogą nie towarzyszyć pyłkowicy. Wskaźnik anafilaksji u uczulonych -36%. Wysoka homologia struktury rodziny Prunoideae: brzoskwinia, śliwka, morela, wiśnia, rodziny Rosaceae: jabłko, gruszka.

Po gotowaniu pokarmu alergenowość nie zmniejsza się. LTP są oporne na działanie pepsyny w soku żołądkowym.

Determinanty węglowodanowe/CCD

Determinanty węglowodanowe/CCD - Cross reactivity carbohydrate determinans/ Marker krzyżowych reakcji na grupy węglowodanowe. Reakcje rzadkie, od łagodnych do ciężkich. Przykładowe źródło alergenowe to ananas/ Ana c 2 -ananas comosus zawiera bromelinę/.

Białka spichrzeniowe / Storages proteins/. Białka oporne na gotowanie, występują w ziarnach różnych roślin, czasem nie spokrewnionych gatunkowo.

Źródła alergenowe: Orzechy ziemne/Ara h 1, 2,3 -Arachis hypogea /, Ziarno sezamowe / Ses i 1-Sesamum indicum/, Kasztany jadalne/Ana o 2, 3-Anacardium occidentale/,

Soja / Gly m5,6-Glycine max/, Orzechy brazylijskie/Bre e 1 Bertholletia excelsa/, Orzechy laskowe / Cor a 9- Corylus avellana/, Orzechy nerkowca / Ana a 1 /.

Rodzina białek PR-2

Rodzina białek PR-2 stanowi komponent alergenowy nieswoisty tłumaczący reakcje krzyżowe pomiędzy lateksem, a pokarmami /zespół lateksowo-pokarmowy/. Źródła alergenowe: lateks/Hev b 2/, banan, pomidor, ziemniaki.

Rodzina białek PR-3

Rodzina białek PR-3 stanowi enzym chitynazę obecną w ścianie komórkowej grzybów i szkielecie owadów. Odpowiedzialna za objawy zespołu lateksowo – pokarmowego.

Źródła alergenowe: lateks/Hev b 11/, banan, awokado, kiwi, pomidor, kasztan jadalny/chest nut ang./.

Thaumatin like proteins

Rodzina białek podobnych do thaumatyny PR-5 /Thaumatin like proteins/

Źródła alergenowe:

Pyłek cedru /Jun a 3-mountain cedar pollen/, Jabłko /Mal d2/, Wiśnia /Pru av 2/, Odmiana pieprzu / Cap a 1-bell pepper, Capsicum annuum/, Kiwi//Act c 2/.

Katalog swoistych komponentów alergenowych istotnych klinicznie:

• Bet v 1 - pyłki drzew z rodziny brzozowatych- patrz wyżej
• Ph p 1,5b /Phleum pratense-Tymotka/- swoisty marker alergii na pyłki traw
• Art v 1/Artemisia vulgaris -Defensin/- swoisty marker uczulenia na pyłek bylicy
• Fel d 1/Felis domesticus/- Kot
• Can f 1,2/Canis familiaris /- Pies
• Alt a 1/ Alternaria alternata - acidic glycoprotein / Pleśnie
• Asp f 1/Aspergillus fumigatus - Mitogillin family/ Pleśnie
• Der p 1 ,2 /Dermatophagoides pteronyssinus / - Roztocze kurzu domowego
• Der f 1,2/ Dermatophagoides farinae/- Roztocze kurzu domowego
• Act d 1/Actinidia deliciosa - proteaza cysteiny/-kiwi Act d 5/Actinidia deliciosa -kiwellin/-kiwi
• Ara h 1,2,3/Arachis hypogaea - Orzech ziemny
• Hev b 5 / Hevea brasiliensis / -lateks

Komponenty alergenowe będące markerami wysokiego ryzyka reakcji anafilaktycznej po spożyciu pokarmów:

Orzechy ziemne/Ara h 1,2,3/, Brzoskwinia /Pru p 1/, Ziarna zbóż /Omega-5gliadin/, Soja /Gly m 4/, Jajo /Gal d1,ovomucoid/, Orzechy laskowe/Cor a 8/, Orzechy brazylijskie /Ber e 1/.

Molekularna diagnostyka alergologiczna precyzyjnie określa dla danego źródła

swoiste komponenty alergenowe. Wyjaśnia również patomechanizm reakcji krzyżowych pomiędzy źródłami alergenowymi niespokrewnionymi pomiędzy sobą.

Pozwala na właściwe skomponowanie składu alergenowego szczepionki.

Diagnostyka ta również pozwala na określenie ryzyka ciężkości reakcji po spożyciu uczulającego pokarmu.

Zdajemy sobie sprawę, że informacje z zakresu alergologii molekularnej nie są łatwe w zrozumieniu. W naszym Centrum każdy pacjent otrzyma precyzyjną informację od alergologa dotyczącą profilu jego uczulenia, możliwości odczulania, korzyści z racjonalnej diety eliminacyjnej.

PRÓBY PROWOKACYJNE

Donosowe:

Podstawowy test w alergologii. Polega na donosowym podaniu odpowiedniego alergenu. Oceniamy reakcję kliniczną (świąd, kichanie, wydzielina nosowa, blokada nosa, reakcje „pozanosowe”). Ponadto dokonujemy pomiar objętości jam nosowych za pomocą rynometru. Test ten pozwala nam, na ocenę i istotności klinicznej danego alergenu, co ma duże znaczenie w kwalifikacji do odczulania. Ponadto pozwala nam na ocenę skuteczności odczulania.

Dospojówkowe:

Test polega na dospojówkowym podaniu alergenu badanego w odpowiednich stężeniach. Oceniamy reakcję kliniczną (świąd, łzawienie, obrzęk) za pomocą lampy szczelinowej. Test wykonujemy w celu identyfikacji alergenu przyczynowego w alergicznym sezonowym i całorocznych zapaleniach spojówek.

Oskrzelowe (metacholina): Służy do oceny nieswoistej nadreaktywności oskrzeli. Jest to stan wzmożonej podatności drzewa oskrzelowego na różne bodźce. Objawia się między innymi przewlekłym kaszlem. Test metacholinowy wykonujemy w celu jednoznacznego wykluczenia astmy oskrzelowej. Polega na kolejnych nebulizacjach określonych stężeń metacholiny i następowych pomiarach parametrów wentylacyjnych, oraz oporów w kabinie bodypletyzmograficznej. U ludzi zdrowych metacholina nie powoduje spadku tych parametrów. Test ten oznacza nam również stopień nadreaktywności oskrzeli, pozwalając na „dopasowanie” leczenia przeciwastmatycznego.

Testy pokarmowe na mleko: Polegają na nałożeniu kropli mleka na błonę śluzową przedsionka jamy ustnej. Przy braku reakcji klinicznej podajemy określone objętości mleka doustnie według protokołu. W czasie pobytu w Centrum pacjent jest poddany obserwacji klinicznej. Próba ta jednoznacznie określa istotność kliniczną pokarmów mlecznych. Wielokrotnie pozwala nam na rezygnację ze zbędnych diet eliminacyjnych.